W pomiarach, które na drodze przeprowadzają policjanci często pojawiają się błędy. Ich źródłem jest przede wszystkim człowiek ich dokonujący. Często wynikają one nie z jego złej woli ale z braku wiedzy. Poniżej prezentuję obszary, które wydają się być niezbędne do sprawdzenia – zaraz po zatrzymaniu – aby określić czy nie doszło do błędu w pomiarach i czy pomiar dotyczy naszego pojazdu.

Zarządzenie Komendanta Głównego Policji nr 30 w sprawie pełnienia służby na drogach przez policjantów (zarządzenie nr 30 KGP) stanowi w § 19 ust. 1 i 2 iż przyrząd kontrolno-pomiarowy do pomiaru prędkości używa się zgodnie z instrukcją obsługi (8) i decyzją zatwierdzenia typu. Dowódca patrolu lub policjant pełniący służbę w patrolu jednoosobowym jest obowiązany mieć przy sobie i prowadzić na formularzu rejestr pracy przyrządu kontrolno-pomiarowego do pomiaru prędkości.

Po okazaniu prędkości którą zmierzył policjant (1):

należy ustalić czy przeszedł szkolenie z ruchu drogowego lub kurs specjalistyczny w zakresie przyrządów kontrolno-pomiarowych, czy dotyczyły przyrządu którym mierzy oraz kiedy się odbywały (2)

należy ustalić czy wykonał test stałej odległości dla urządzenia oraz gdzie tego dokonywał (3)

poprosić aby wykonał test prawidłowości działania przyrządów celowniczych w urządzeniu którego użył w pomiarach (3)

poprosić o wskazanie miejsca z którego dokonywał pomiaru (4)

poprosić o podanie odległości z jakiej mierzył pojazd (5)

poprosić o podaniu czasu od pomiaru pojazdu (6)

dla wideorejestratorów poprosić o możliwość obejrzenia zarejestrowanego pomiaru przy okazji sprawdzić stan i rozmiar opon w pojeździe policyjnym (7)

UWAGA!!!

Jeśli cokolwiek z powyższego budzi wątpliwości powinniśmy je wyjaśnić z funkcjonariuszem (odpowiednio utrwalając jego odpowiedź). Być może przyzna nam rację. Gdyby jednak był uparty należy przypilnować aby wszystkie budzące wątpliwości fakty odnotował w swoim notatniku który będzie użyty jako dowód w sądzie. Ponadto w konkluzjach raportu o którym pisałem wcześniej jest zalecenie aby Dyrektor Biura Ruchu Drogowego KGP opracował wzór notatki zawierającej istotne aspekty prowadzonej kontroli w sytuacji odmowy przyjęcia mandatu karnego przez kierującego pojazdem.

 

(1) Zgodnie z § 11 ust. 1. pkt. 5 zarządzenia nr 30 KGP Policjant pełniący służbę na drodze jest obowiązany okazywać na żądanie osoby kontrolowanej utrwalony obraz naruszenia lub wynik dokonanego pomiaru chyba, że z przyczyn technicznych jest to niemożliwe;

(2) Zgodnie z § 2 ust. 4. pkt. 5 i ust. 6 zarządzenia nr 30 KGP Czynność wymagającą wiedzy specjalistycznej i umiejętności w zakresie stosowania przyrządów kontrolno-pomiarowych do pomiaru prędkości wykonuje policjant posiadający przeszkolenie w zakresie ruchu drogowego.  Dopuszcza się możliwość stosowania przyrządów kontrolno-pomiarowych do pomiaru prędkości przez policjanta, który ukończył kurs specjalistyczny w tym zakresie.

(3) Zgodnie z § 25 zarządzenia nr 30 KGP Policjant, przed rozpoczęciem pracy z wykorzystaniem ręcznego miernika prędkości, przeprowadza jego testy zalecane w instrukcji obsługi, w szczególności test stałej odległości oraz test prawidłowości działania przyrządów celowniczych, o ile przyrząd posiada takie funkcjonalności. Wykonanie testów, policjant odnotowuje w notatniku służbowym, wpisując w szczególności model miernika oraz jego numer fabryczny. Test stałej odległości powinien być wykonany na specjalnie do tego celu przygotowanym stanowisku. Test prawidłowości działania przyrządów celowniczych jest określony w instrukcji obsługi i jest łatwy do przeprowadzenia na miejscu pomiaru. Odmowa jego wykonania może świadczyć o nieumiejętności operatora i być podstawą do podważania prawidłowości pomiaru.

(4) Zgodnie z § 4 ust. 3 i § 26. ust. 1 zarządzenia nr 30 KGP wyznaczając zadania w zakresie wykorzystania ręcznego miernika prędkości, należy wskazać czas i miejsce wykonywania tych czynności. Policjant szczegółowo odnotowuje w notatniku służbowym informację na temat miejsca, z którego prowadzony jest pomiar ręcznym miernikiem prędkości.

(5) Zgodnie z § 26 ust. 2 pkt. 1 zarządzenia nr 30 KGP W przypadku odmowy przyjęcia mandatu karnego przez sprawcę wykroczenia ujawnionego w wyniku pomiaru wykonanego ręcznym miernikiem prędkości, policjant odnotowuje w notatniku służbowym wskazaną odległość, z jakiej dokonano pomiaru albo zastosowany poziom czułości miernika, o ile posiada on takie funkcjonalności lub, w miarę możliwości, określa miejsce, w którym znajdował się kontrolowany pojazd podczas pomiaru. Dla obecnie stosowanych przez policję ręcznych mierników prędkości maksymalna odległość z jakiej pomiar jest wiarygodny to 200m ograniczenie wynika z konstrukcji i optyki przyrządu.

(6) Zgodnie z § 26 ust. 2 pkt. 2 zarządzenia nr 30 KGP  W przypadku odmowy przyjęcia mandatu karnego przez sprawcę wykroczenia ujawnionego w wyniku pomiaru wykonanego ręcznym miernikiem prędkości, policjant odnotowuje w notatniku służbowym czas, jaki upłynął od pomiaru do okazania jego wyniku kierującemu pojazdem, o ile miernik posiada taką funkcjonalność. Brak ujawnienia czasu od pomiaru lub czas bardzo długi może świadczyć o pomiarze nie naszego pojazdu.

(7) Patrz przypis (1). Rozmiar opon inny niż w świadectwie legalizacji jest podstawą do podważenia pomiaru.

(8) Zgodnie z § 24 ust. 1 rozporządzenia z 17.02.2014 zmienionego 10.01.2019 w sprawie wymagań (…) oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń (…) Do każdego przyrządu wprowadzanego do obrotu lub użytkowania powinna być dołączona instrukcja obsługi w wersji określonej w decyzji zatwierdzenia typu. Jak pokazuje praktyka w obiegu są różne instrukcje obsługi (marketingowe także) a tylko jedna w/w jest prawidłowa. W serwisie o którym była już mowa, jest planowana funkcjonalność przejrzenia instrukcji obsługi typów przyrządów tam występujących, która była zgłoszona we wniosku o wydanie decyzji zatwierdzenia typu.

Jeśli na drodze tuż po zatrzymaniu ustalimy typ i numer urządzenia którym mierzono i na tej podstawie wyposażymy się w jego dokumenty (świadectwo legalizacji, zapiskę sprawdzenia oraz zatwierdzenie typu) to można przejść do weryfikacji zawartych tam informacji.

Sprawdź typ i numer na urządzeniu oraz w świadectwie legalizacji i na zapisce sprawdzenia (1)

Sprawdź datę ważności w świadectwie legalizacji (2)

Sprawdź czy na wszystkich miejscach urządzenia wskazanych w decyzji zatwierdzenia typu są nałożone odpowiednie cechy zabezpieczające (3)

Sprawdź czy na urządzeniu jest znak zatwierdzenia typu (4) nazwa lub znak producenta, numer fabryczny (numer seryjny) i rok produkcji (4a)

Sprawdź czy suma kontrolna w urządzeniu jest taka sama jak w decyzji zatwierdzenia typu (5)

Sprawdź czy cechy zabezpieczające na urządzeniu nie są uszkodzone albo zniszczone (6)

Sprawdź czy urządzenie nie jest uszkodzone (7)

Dla wideorejestratorów (np.: Videorapid 2A) sprawdź czy jest na nich umieszczona wartość stałej prędkościomierza k i porównaj ją z wartością na świadectwie i zapisce (8)

W przypadku gdy do pomiaru użyto zestawu np.: wideorejestrator i ręczny miernik prędkości sprawdź czy na zestaw wydano decyzję zatwierdzenia typu (9)

Jeśli okazałoby się, że jakieś elementy z punktów 2-8 (patrz przypisy poniżej) nie zgadzają się z wymaganiami jakie powinny być spełnione, uświadom funkcjonariuszy, że świadectwo straciło ważność z mocy prawa (Art. 8n. ust 4 punk 1 ustawy Prawo o Miarach), pomiary prędkości są nielegalne a używanie nielegalnego urządzenia jest wykroczeniem i jest zagrożone karą grzywny (Art. 26. ust 1 punk 2 ustawy Prawo o Miarach). Możesz również korzystając z aplikacji Moja Komenda powiadomić najbliższą komendę o bezprawnych pomiarach na drodze i dopilnować aby w tej sprawie wyciągnięto konsekwencje wobec użytkownika nielegalnego urządzenia.

UWAGA!!! Jeśli typem urządzenia jest Ultralyte – masz szczęście – takie urządzenie zaraz po legalizacji traci ją z mocy prawa.

(1) może się zdarzyć że numer na urządzeniu, świadectwie i/lub zapisce jest inny – świadczy to o niedochowaniu szczególnej staranności i szczególnego nadzoru w urzędzie legalizacyjnym, należy to zgłosić do notatki sporządzanej przez funkcjonariusza

(2) może się zdarzyć że data jest nieaktualna – termin ważności dla urządzeń to 13 miesięcy (Załącznik 5 Tabela 1 Lp.16 rozporządzenia z 13.04.2017 w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych Dz.U. 2017 poz. 969)

(3) w decyzji wskazane są miejsca nałożenia cech zabezpieczających miejsca te to części przyrządu istotne dla charakterystyk metrologicznych a także części przyrządu, których naruszenie może spowodować błąd (art. 14 ust. 1 i 2 rozporządzenia z 17.02.2014 zmienionego 10.01.2019 w sprawie wymagań (…) oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń (…)). W serwisie przedstawiono wniosek w sprawie UX026266 oraz omawiano tą kwestię dla Ultralyte

(4) znak zatwierdzenia typu w tym przypadku nie ma określonego wzoru, powinien być umieszczony na przyrządzie oraz na każdej oddzielnej części przyrządu w sposób czytelny, trwały i nieusuwalny i ulegać zniszczeniu przy próbie jego usunięcia (art. 18 ust. 1 i 2 rozporządzenia z 17.02.2014 zmienionego 10.01.2019 w sprawie wymagań (…) oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń (…)). W serwisie omówiono tą kwestię dla Ultralyte.

(4a) nazwa lub znak producenta, numer fabryczny (numer seryjny) i rok produkcji powinny być umieszczone na przyrządzie oraz na każdej oddzielnej części przyrządu w sposób czytelny, trwały i nieusuwalny i ulegać zniszczeniu przy próbie ich usunięcia (art. 18 ust. 1 i 2 rozporządzenia z 17.02.2014 zmienionego 10.01.2019 w sprawie wymagań (…) oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń (…)).

(5) Przyrząd powinien umożliwiać identyfikację wersji i sum kontrolnych oprogramowania istotnego dla prawidłowego
funkcjonowania przyrządu i jego charakterystyk metrologicznych (art. 13 ust. 1 rozporządzenia z 17.02.2014 zmienionego 10.01.2019 w sprawie wymagań (…) oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń (…)). Suma kontrolna musi być taka sama jak w decyzji zatwierdzenia typu lub w zmianie decyzji zatwierdzenia typu jeśli była zmieniana.

(6) Legalizacja traci ważność z mocy prawa w przypadku uszkodzenia albo zniszczenia cechy legalizacji lub cechy zabezpieczającej (art. 8n ust 4. pkt. 3 Prawa o miarach)

(7) Legalizacja traci ważność z mocy prawa w przypadku uszkodzenia przyrządu pomiarowego (art. 8n ust 4. pkt. 2 Prawa o miarach)

(8) Na wideorejestratorze, powinna być zamieszczona wartość stałej prędkościomierza k – musi być taka sama jak w świadectwie i zapisce

(9) zestaw musi mieć swoją decyzję zatwierdzenia, niewystarczające są świadectwa dla części zestawu osobno.

Zasadniczo z policjantami nie należy dyskutować. Należy jeździć zgodnie z przepisami i dostosowywać prędkość do panujących warunków na drodze. Zdarza się jednak dość często, że zostajemy zatrzymani i policjant twierdzi, że złamaliśmy prawo przekraczając prędkość. Dowodzi nam tego za pomocą urządzenia, w które jest wyposażony. Jeśli jednak mamy pewność, że zasad ruchu drogowego nie naruszyliśmy, to należy się z nim nie zgodzić i działać na rzecz wykazania jego pomyłki i ewentualnej nielegalności jego działań.

Na pewno należy mieć w samochodzie kamerę i utrwalać przebieg rozmowy. Na wstępie należy zażądać podania typu (np.: Ultralyte, TruCam, Videorapid 2A) i numeru urządzenia (np. UX026266, TC006146) którym mierzono i na podstawie §23 rozporządzenia z 13.04.2017 w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych Dz.U. 2017 poz. 969 poprosić o jego świadectwo legalizacji (1). Gdyby się okazało że funkcjonariusze nie mają, nie chcą okazać, zabraniają skopiowania itp itd to w serwisie, który powstaje będziemy mogli je ściągnąć wpisując jego numer. Obok świadectwa legalizacji najważniejszymi dokumentami są zapiska sprawdzenia (2) oraz decyzja zatwierdzenia typu (3), które również tam na nas czekają. Ze względu na to, iż prawie każdy kierowca posiada telefon z dostępem do internetu, wyposażenie się we wszystkie dokumenty nie powinno zająć więcej niż 5 minut.

Po co nam te dokumenty? O tym w następnym wpisie…

(1) świadectwo ma określony wzór zgodnie z §22 rozporządzenia z 13.04.2017 w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych Dz.U. 2017 poz. 969. Zgodnie z §11 ust.1 pkt. 8) zarządzenia nr 30 KGP z 22.09.2017 policjant pełniący służbę na drodze jest obowiązany posiadać przy sobie i okazywać na żądanie osoby kontrolowanej uwierzytelnione kopie świadectw legalizacji lub wzorcowania wymagane dla wykorzystywanych przyrządów pomiarowych.

(2) tzw. zapiska sprawdzenia to protokół bez obowiązującego wzoru ale określoną treścią zgodnie z §20 ust. 2 i 3 rozporządzenia z 13.04.2017 w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych Dz.U. 2017 poz. 969

(3) decyzja ma określony wzór zgodnie z §10 rozporządzenia z 13.04.2017 w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych Dz.U. 2017 poz. 969. Zgodnie z §19 ust.1 zarządzenia nr 30 KGP z 22.09.2017 przyrząd kontrolno-pomiarowy do pomiaru prędkości używa się zgodnie z instrukcją obsługi i decyzją zatwierdzenia typu.

Od mojego prawomocnego uniewinnienia od zarzutu przekroczenia w terenie zabudowanym prędkości o 54 km/h minął już rok. Od uchylenia wykonanej decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy na 3 miesiące ponad pół roku. Cały ten czas z zainteresowaniem śledziłem pracę GUM i KGP w celu wyeliminowania takich nielegalnych pomiarów i fatalnych pomyłek jakie miały miejsce w moim przypadku. To, że raz się wybroniłem wcale nie znaczy, że gdzieś w Polsce nie przytrafi mi się to samo. Jest tak dlatego ponieważ system obowiązujący u nas w tym względzie nie został zmieniony. Postanowiłem zatem, że jeśli jestem pewien, że działania funkcjonariuszy są nielegalne a pomiary błędnie przeprowadzone, zaraz po zatrzymaniu należy aktywnie działać na rzecz uświadomienia funkcjonariuszom stanu jaki wygenerowali. W kolejnych wpisach skupię się na następujących obszarach:

Jakie dokumenty powinien okazać kierowcy mierzący prędkość na drodze funkcjonariusz.

Na co zwrócić uwagę podczas kontroli aby wykazać nielegalność pomiaru.

Na co zwrócić uwagę podczas kontroli aby wykazać błędy w pomiarach.